Ο κύλινδρος του Herculaneum αποκαλύπτει άγνωστο έργο του αρχαίου φιλοσόφου Φιλοδήμου που κατηγορεί τους Στωικούς

Αυτό το κείμενο, πάνω σε έναν κύλινδρο από το Herculaneum, ήταν αδιάβαστο για σχεδόν 2.000 χρόνια - τώρα μια ομάδα έκανε τα πρώτα αποσπάσματα ευανάγνωστα. © Vesuvius Challenge

6/2/2024

Αποκρυπτογραφήθηκαν τα πρώτα αποσπάσματα κειμένου 2.000 ετών σε απανθρακωμένο πάπυρο

Αρχαίος θησαυρός: Μια ομάδα εθελοντών έκανε ευανάγνωστα τα πρώτα αποσπάσματα ενός κυλίνδρου που απανθρακώθηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου στο Herculaneum - αποκαλύπτοντας ένα άγνωστο μέχρι τότε αρχαίο κείμενο. Σε αυτό ο συγγραφέας φιλοσοφεί, μεταξύ άλλων, για τη φύση της απόλαυσης. Ο απανθρακωμένος, μη αναδιπλούμενος πάπυρος αποκρυπτογραφήθηκε χρησιμοποιώντας ειδικές μεθόδους σάρωσης και τεχνητή νοημοσύνη. Οι τρεις φοιτητές της ομάδας θα λάβουν τώρα το «Μεγάλο Βραβείο» του Vesuvius Challenge.

Όταν ο Βεζούβιος εξερράγη το 79, όχι μόνο η Πομπηία και το Herculaneum θάφτηκαν κάτω από στάχτη και λάβα - μια ολόκληρη βιβλιοθήκη με περισσότερους από χίλιους ρόλους θάφτηκε και απανθρακώθηκε επίσης. Μόνο μερικοί από αυτούς τους παπύρους από τη βιβλιοθήκη του Φιλοδήμου έχουν αποκρυπτογραφηθεί από τότε. Η πλειονότητά του είναι τόσο άσχημα απανθρακωμένη και εύθραυστη που δεν μπορεί ούτε να ξετυλιχθεί ούτε να γίνει ευανάγνωστη με τις τυπικές τεχνικές ακτίνων Χ.

Εδώ μπαίνει το Vesuvius Challenge, ένα διεθνές έργο συνεργασίας και ανοιχτός διαγωνισμός για την αποκρυπτογράφηση μη ανοιγμένων αλλά ήδη σαρωμένων κυλίνδρων από το Herculaneum. Ήδη από τον Οκτώβριο του 2023, ο Αμερικανός φοιτητής Luke Farritor κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει την πρώτη λέξη ενός από αυτούς τους κυλίνδρους. Για αυτό είχε αναπτύξει και εκπαιδεύσει ένα ειδικό μοντέλο AI.

Έτσι μοιάζει ο απανθρακωμένος κύλινδρος από το Herculaneum, που τώρα έχει αποκρυπτογραφηθεί εν μέρει. Μόνο ειδικές σαρώσεις και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης έκαναν το κείμενο ευανάγνωστο.

Η σημαντική ανακάλυψη οφείλεται σε μια ομάδα τριών φοιτητών

Έκτοτε, ο Farritor συνεργάστηκε με δύο συναδέλφους του, οι οποίοι επίσης σημείωσαν σημαντική πρόοδο: Ο φοιτητής βιορομποτικής Youssef Nader από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου ανέπτυξε ταυτόχρονα ένα άλλο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης, με το οποίο μπόρεσε επίσης να αποκρυπτογραφήσει τις πρώτες του λέξεις. Ο φοιτητής ρομποτικής Julian Schilliger από το ETH Zurich βελτιστοποίησε μια μέθοδο για την τρισδιάστατη σάρωση του παπύρου. Μαζί κατάφεραν τώρα να κάνουν τέσσερις ενότητες του κυλίνδρου, η καθεμιά με 140 γράμματα, ευανάγνωστες για πρώτη φορά.

«Από αυτά τα αποσπάσματα, το 85% των γραμμάτων είναι αποκρυπτογραφήσιμα – αυτό ήταν περισσότερο από το αναμενόμενο», λέει η ανακοίνωση του Vesuvius Challenge. "Οι περισσότεροι από εμάς στην οργανωτική ομάδα δώσαμε σε αυτό το κριτήριο λιγότερο από 30% πιθανότητες επιτυχίας." Επιπλέον, η ομάδα αποκρυπτογράφησε άλλες έντεκα στήλες κειμένου με συνολικά 2.000 χαρακτήρες. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 5% του πρώτου κυλίνδρου είναι πλέον ευανάγνωστο για πρώτη φορά - αρκετό για να απονείμει στην ομάδα των τριών το «Μεγάλο Βραβείο» του Vesuvius Challenge.

 

Ένα άγνωστο μέχρι τότε φιλοσοφικό κείμενο

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: Αμέσως μετά την αποκρυπτογράφηση των πρώτων αποσπασμάτων, οι παπυρολόγοι που συμμετείχαν στο Vesuvius Challenge δημιούργησαν μια πρώτη μετάφραση του κειμένου - με συναρπαστικά αποτελέσματα. «Γνωρίζουμε τώρα ότι αυτός ο κύλινδρος δεν είναι ένα απλό αντίγραφο ενός υπάρχοντος έργου. Περιέχει ένα αρχαίο κείμενο που δεν το έχει ξαναδεί κανείς», λέει το Vesuvius Challenge. Ως εκ τούτου, αυτά είναι μέρη ενός φιλοσοφικού έργου στο οποίο ο συγγραφέας συλλογίζεται την ευχαρίστηση και τη χαρά.

Ο αρχαίος συγγραφέας - πιθανώς ο φιλόσοφος Φιλόδημος - ρωτά αν τα πράγματα που είναι δύσκολο να αποκτηθούν φέρνουν περισσότερη χαρά από αυτά που είναι εύκολα και άφθονα διαθέσιμα. Ο αρχαίος φιλόσοφος καταλήγει: «Παρόμοια με το φαγητό, δεν πιστεύουμε ότι τα σπάνια πράγματα είναι εγγενώς πιο ευχάριστα…» Σε ένα άλλο τμήμα του κυλίνδρου εμφανίζεται ένα πρόσωπο με το όνομα Ξενοφάντος – πιθανώς αρχαίος μουσικός, τον οποίο αναφέρει και ο Φιλόδημος στο έργο του «Περί ΜΟΥΣΙΚΗΣ".

Στο τέλος των αποκρυπτογραφημένων μέχρι τώρα αποσπασμάτων, ο συγγραφέας επικρίνει ορισμένους από τους συγχρόνους του «που δεν μπορούν να πουν τίποτα για τη χαρά, ούτε γενικά ούτε ειδικότερα όταν πρόκειται για ορισμό». Οι ερευνητές υποθέτουν ότι ο Φιλόδημος ασκεί κριτική στους Στωικούς, ένα φιλοσοφικό κίνημα που διέφερε σημαντικά στις απόψεις του για την ηδονή και την απόλαυση της ζωής από τις απόψεις των Επικούρειων και επομένως και του Φιλοδήμου.

Η πρόκληση συνεχίζεται

«Αναμένουμε ότι θα υπάρχουν πολλά περισσότερα κείμενα του Φιλόδημου στη συλλογή μας», τονίζει το Vesuvius Challenge. «Αλλά θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλα κείμενα ανάμεσά τους – ένας διάλογος του Αριστοτέλη, μια χαμένη ιστορία του Ομήρου ή ένα ποίημα της Σαπφούς. Ποιος ξέρει τι θησαυροί κρύβονται ακόμα σε αυτό το απανθρακωμένο κομμάτι!» Ο Farrotir επίσης δεν έχει σχέδια να σταματήσει: «Τώρα γιορτάζουμε, αλλά δεν υπάρχει λόγος να επιβραδύνουμε τις προσπάθειές μας. Ας αποκρυπτογραφήσουμε ολόκληρη τη βιβλιοθήκη!»

Ο επόμενος στόχος του έργου είναι να αποκρυπτογραφήσει το 90% και των τεσσάρων κυλίνδρων που έχουν σαρωθεί μέχρι στιγμής. Η μεγάλη πρόκληση θα είναι να γίνουν ευανάγνωστα τα μέρη του κειμένου στις πιο εσωτερικές στροφές των κυλίνδρων. Επειδή οι σαρώσεις αυτών των στρωμάτων είναι οι πιο δυσδιάκριτες. Και εδώ, το έργο ελπίζει σε πρόοδο στα συστήματα AI (τεχνητής νοημοσύνης).

Πηγή: Vesuvius Challenge & scinexx.de